Zaburzenia odżywiania

Przez żołądek do serca? 25% osób poniżej 18 roku życia mieszkających w Polsce deklaruje chęć obniżenia swojej masy ciała, a 40 % odczuwa lęk przed otyłością. Przyjmowanie pokarmów pełni nie tylko funkcję odżywczą dla naszego organizmu, jest też sposobem nagradzania siebie lub karania, regulowaniem napięcia oraz wyrażaniem siebie. Sposób odżywiania ma ogromny związek z naszą psychiką. Badania alarmują - aż 33% polskich nastolatków próbowało się odchudzać za pomocą wielu metod, w tym także drastycznych, a 28 proc. cierpi na jadłowstręt. Niemal co dziesiąta osoba prowokuje wymioty.

Mówiąc o zaburzeniach odżywiania wyróżnia się miedzy innymi anoreksję i bulimię, które bywają mylone. Spośród tzw. uzależnień behawioralnych można znaleźć ortoreksję, która polega na szkodliwym i nadmiernym koncentrowaniu swojego życia wokół zdrowego odżywiania. Młodzi mężczyźni szczególnie narażeni są na bigoreksję – zaburzenie, w którym ogromnie ważną rolę pełni ciągły przyrost tkanki mięśniowej, ponieważ osoba uważa, że zawsze ma za mało mięśni.

Bulimia, anoreksja czy zdrowy styl życia?

Być może ograniczasz ilość i częstość posiłków, by utrzymać szczupłą sylwetkę? Wykonujesz ćwiczenia fizyczne, zamęczasz się i poświęcasz tym aktywnościom wiele czasu, jednak potem – patrząc w lustro – nie widzisz efektów. Ciągle wydaje Ci się, że musisz schudnąć, być fit! Wiele osób może tak myśleć, jednak nie każdy, kto dba o siebie, ma anoreksję.

Co mnie żywi, niszczy mnie

Tym, co odróżnia zaburzenia odżywiania od zachowań prozdrowotnych jest destrukcyjny charakter działań. Przyjmowanie środków przeczyszczających lub redukujących łaknienie, tak częste wśród osób cierpiących na anoreksję lub bulimię, na pewno ma negatywny wpływ na nasze zdrowie. Nie zawsze sami jesteśmy w stanie obiektywnie ocenić, gdzie jest granica między zdrowym trybem życia, a zaburzeniem odżywiania, dlatego tak ważna jest konsultacja ze specjalistą i wrażliwość ze strony osób z otoczenia. Cechą charakterystyczną anoreksji jest zaburzony obraz własnego ciała – tzn. chorzy pomimo znaczącego spadku masy ciała nadal uważają się za osoby otyłe. By postawić diagnozę anoreksji, masa ciała powinna być niższa o co najmniej 15% od normy dla wieku i wzrostu.

Skąd się bierze i po czym poznać?

Doświadczany stres, podatność genetyczna, przeżyte traumy w dzieciństwie, brak wspierającego i akceptującego środowiska składają się na obraz osoby, która ma większą podatność zachorowania na wiele zaburzeń psychicznych, w tym na zaburzenia odżywiania. Często na to, o czym mówimy, że stanowi czynniki ryzyka i wydarzyło się w przeszłości, nie mamy już wpływu. Najważniejsze by uważnie obserwować osoby w naszym otoczeniu, szczególnie nasze dorastające dzieci. Zaburzenia odżywiania nie pojawiają się z dnia na dzień, objawy i zachowania związane z próbami wypływania na swój wygląd i kontrolowania posiłków przychodzą powoli i narastają, często wspierane przez otoczenie. Niepokojącymi sygnałami mogą być, gdy osoba:

• regularnie odmawia posiłków  
• je w samotności
• miewa napady obżarstwa
• poświęca stosunkowo dużo czasu na ćwiczenia, by spalić kalorie
• nie zgadza się, by posiłki przygotowywał ktoś inny
• posiada i korzysta ze środków przeczyszczających bądź mających wspomagać spalanie tłuszczu
• obsesyjnie waży posiłki i liczy kalorie
• miesiączkuje nieregularnie lub nastąpiło zatrzymanie miesiączkowania

Zaczyna się wcześnie!

Anoreksja najczęściej zaczyna się wcześniej niż bulimia, jednak oba te zaburzenia pojawiają się w okresie nastoletnim lub bardzo wczesnej dorosłości. Z bulimią związane są duże napady głodu i towarzyszące temu epizody obżarstwa, w trakcie których osoba nie kontroluje ile i co zjada, następnie jednak pojawia się poczucie winy i chęć zredukowania wpływu zjedzonych kalorii. Ma to charakter kompulsywny, jest jak wewnętrzny przymus, wobec którego osoba chora jest bezradna. Bądźmy uważni na nasze dorastające dzieci, nasze partnerki i partnerów. Pamiętajmy, że chociaż w większości na anoreksję, bulimię i inne zaburzenia odżywiania chorują kobiety, to odsetek mężczyzn staje się coraz większy!

Choroby naszych czasów?

W dzisiejszym świecie wystarczy włączyć telewizję, wyjść na ulicę bądź zajrzeć do telefonu, by natknąć się na mnóstwo osób o idealnym wyglądzie. Ponad połowa nastolatków jest niezadowolona ze swojego wyglądu, a aż 36 proc. zdecydowanie nie akceptuje swojej sylwetki. Media promują wizerunek idealnie gładkiej, szczupłej kobiety i dobrze zbudowanego, proporcjonalnego mężczyzny. Na taki obraz wystawione są przede wszystkim osoby młode, które z powodu swojego etapu rozwojowego są najbardziej podatne na presję otoczenia, także tę dotyczącą własnego wyglądu. Ciągłe porównywanie z osobami pokazywanymi w mediach może być źródłem stresu, poczucia obniżonej wartości i niedoskonałości. Warto podkreślać, że pokazywany wizerunek człowieka zazwyczaj uzyskiwany jest za pomocą obróbki komputerowej, a także nie jest i nie musi być osiągalny dla każdego, ponieważ jako ludzie różnimy się budową ciała i wyglądem.

Chodzą parami

Warto pamiętać, że zaburzenia nieraz występują parami, jedne maskują drugie i nie zawsze jest jasne, co było pierwsze i z czego wynika. Zaburzeniom odżywiania może towarzyszyć depresja, zachowania autodestrukcyjne, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, uzależnienia i wiele innych zaburzeń. Zwracajmy uwagę na nasze dzieci i jak najszybciej reagujmy – pomocą służą psycholodzy, psychoterapeuci, psychiatrzy i dietetycy.