Skuteczne metody diagnozy i leczenia fobii społecznej w gabinecie Talk&Solve w Warszawie

Nawet 13% populacji może w ciągu swojego życia cierpieć na jakąś formę fobii społecznej. Jest to najpowszechniejsze zaburzenie lękowe, które w skrajnym nasileniu prowadzi do całkowitego zaniechania interakcji społecznych. Jako że człowiek z natury jest istotą społeczną, taka sytuacja jest dla niego niezdrowa, a czasem nawet niebezpieczna.

Czym jest fobia społeczna?

Fobia społeczna (inaczej zaburzenie lęku społecznego SAD) to uporczywy, irracjonalny lęk powstający w oczekiwaniu na sytuację publiczną, w której inni mogą nas obserwować i oceniać - wyjaśnia Kamila Kalbarczyk, psycholog Talk&Solve. Osoba cierpiąca na fobię społeczną obawia się, że zachowa się w sposób niezręczny, narażając się na zakłopotanie. Zdaje sobie sprawę, że ten strach jest przesadny i nieracjonalny, a mimo to, poprzez narastające obawy, czuje się zmuszona do unikania sytuacji społecznych, w których mogłaby być narażona na publiczną ekspozycję. Może to skutkować wyzwoleniem mechanizmu samospełniającej się przepowiedni - człowiek tak bardzo obawia się narażenia na wzrok innych ludzi, że odczuwany lęk faktycznie pogarsza jego funkcjonowanie. Z tego powodu inni mogą rzeczywiście oceniać go w sposób negatywny lub nawet odrzucać.

Jakie są objawy fobii społecznej?

Podstawowym objawem fobii społecznej jest irracjonalny lęk przed sytuacjami społecznymi. U jego podłoża zwykle leży szereg dysfunkcyjnych przekonań o sobie i innych. Osoby z fobią społeczną, mogą uznawać siebie za dziwne, nieatrakcyjne, nudne czy nawet głupie. Twierdzą, że nikt nie będzie w stanie ich zaakceptować ani polubić. Z drugiej strony, u genezy takich przekonań może leżeć także perfekcjonizm, który wyznacza standardy niemożliwe do spełnienia (np. przekonanie, że zawsze muszę prowadzić inteligentną rozmowę, nigdy nie mogę odczuwać zdenerwowania). Ludzie z fobią społeczną mają także nieracjonalne przekonania o innych. Uważają, że inni zawsze oceniają, krytykują i odrzucają, kiedy ktoś okaże się nieporadny. Skutkuje to unikaniem wszelkich sytuacji, w których osoba może być narażona na kontakty społeczne (wystąpienia publiczne, wydarzenia towarzyskie, restauracje, sklepy, itp.).

W momencie, gdy człowiek dotknięty tym zaburzeniem jest narażony na ekspozycję społeczną, mogą u niego wystąpić objawy somatyczne, takie jak:

• czerwienienie się,
• kołatanie serca,
• drżenie rąk i mięśni,
• nadmierna potliwość,
• duszności,
• nudności czy wreszcie zaburzenia mowy.

Tymi objawami taka osoba zwraca na siebie uwagę i nierzadko rzeczywiście staje się przedmiotem oceny innych ludzi.

Co może podtrzymywać wystąpienie fobii społecznej?

Szereg czynników, które można by uznać za pomocne dla osób cierpiących na fobię społeczną, w rzeczywistości przyczynia się do podtrzymywania tego zaburzania. Zachowania zabezpieczające, które z założenia mają uchronić przed „katastrofą", w praktyce jeszcze bardziej nasilają objawy fobii społecznej. Przykładowo, powtarzanie w myślach tego, co mamy powiedzieć, żeby uchronić się przed kompromitacją, powoduje, że nie jesteśmy skupieni na rozmowie, przez co gubimy wątek. Podobnie, kiedy mamy wrażenie, że poruszamy się w sposób nieporadny, więc skupiamy nasze myśli wokół kontrolowania naszych ruchów. Nadmierne skupienie na sposobie poruszania jest nienaturalne i powoduje, że w istocie zaczynamy dziwnie się zachowywać. Paradoksalnie, to często zachowania zabezpieczające stanowią źródło naszych trudności, a nie brak kompetencji czy umiejętności.

Jak przebiega terapia fobii społecznej w nurcie TSR?

Terapia fobii społecznej w nurcie TSR jest metodą niezwykle skuteczną, gdyż skupia się na wypracowywaniu optymalnych sposobów radzenia sobie z sytuacjami społecznymi. W terapii sprawdzamy, na ile klient potrafi już kontrolować lęk i wspólnie zastanawiamy się nad kolejnym małym krokiem. Brzmi prosto, jednak my wiemy, że czasem na ten pierwszy mały krok potrzeba czasu. Zwykle razem z klientem przyglądamy się, jakie przekonania i jakie oceny ma na temat siebie, grupy rówieśników na studiach lub współpracowników. Zastanawiamy się, jak dane przekonanie (np. oni na pewno się ze mnie śmieją) pomaga mu kontrolować lęk. Jeśli nie pomaga, to szukamy tego, co będzie bardziej pomocne. W ten sposób tworzymy optymalne rozwiązania jego problemu.