Rodziny patchworkowe - jak ułożyć wszystko na nowo?

Nie wyszło Ci w poprzednim związku, ale bardzo chcesz, żeby tym razem było inaczej? Zakładasz nową rodzinę i marzysz o szczęściu, jednak boisz się, że Twój poprzedni związek, Wasze dzieci i Wasza historia nie pozwolą Ci zaangażować się ponownie? A może właśnie to ma miejsce w Twoim życiu?

Czasem marzymy o nowej relacji. Zakładamy rodzinę z osobą, która ma za sobą poprzedni związek. Często jednak rodzic, który wiąże się z nowym partnerem, pozostaje też w relacjach z byłym współmałżonkiem i nie chce rezygnować z kontaktu z dzieckiem. Zaczyna też być rodzicem dla dziecka swojej nowej partnerki lub partnera. Relacja komplikuje się jeszcze bardziej, kiedy obydwoje rodzice pragną ułożyć swoje życie na nowo nie rezygnując z poprzednich relacji. Złość, smutek, poczucie winy, strach przed powieleniem tych samych błędów, a jednocześnie potrzeba bliskości i akceptacji odczuwane przez wiele osób żyjących w rodzinach patchworkowych zdają się sprawiać, że tracimy wiarę w nasz związek.

Czy da się pozszywać wszystkie kawałki?

Sytuacja, w której rodzic wiąże się z innym partnerem po utracie współmałżonka nie jest nowa. Owdowiali ojcowie często wiązali się z nowymi partnerkami, tak samo matki – które w wyniku wojen traciły mężów – poszukiwały nowych partnerów, by wspólnie prowadzić gospodarstwo domowe. Tym, co różni sytuację współczesnych rodzin patchworkowych od tej z czasów wojen i chorób jest fakt, że powstały one zazwyczaj w wyniku rozwodu, a więc decyzji partnerów.

Rodzina patchworkowa składa się z rodziców i dzieci, oraz byłych partnerów i ich wspólnych dzieci. Jest ona jak uszyta tkanina, składająca się z wielu kawałków o różnych kolorach. Stąd pochodzi jej nazwa – ang. patchwork oznacza coś pozszywanego z kawałków. Poszczególne elementy tej tkaniny mają różne kolory, a więc swoją historię, zobowiązania i relacje. Taka wielobarwna tkanina może być symbolem radości i dowodem na to, że różnorodność jest piękna. Może być jednak też inaczej – oznaczać koszmar i całkowity brak harmonii. Odpowiednie pozszywanie kawałków jest niełatwym zadaniem, jednak to od nas zależy, jak to zrobimy. Często z pomocą specjalisty, ucząc się komunikacji i zrozumienia swoich potrzeb jesteśmy w stanie zszyć materiał, który swoją barwnością i dopasowaniem zachwyca nawet najbardziej wymagające oko.

Jak stworzyć wspólną historię? i inne trudności rodzin patchworkowych

W stosunku do rodzin złożonych z osób, które zakończyły swoje poprzednie związki używane jest często określenie rodzina zrekonstruowana. Nazwa ta oddaje najbardziej charakterystyczną cechę tego typu systemów – potrzebę tworzenia wspólnej historii na nowo. Zwyczaje, sposoby spędzania wolnego czasu, okazywanie sobie bliskości, czy też wydarzenia, które przeżywane wspólnie zbliżają do siebie rodzinę bywają bardzo różne. A co najtrudniejsze – wiążą się z trudnymi emocjami. Często konieczność utrzymywania relacji z rodziną partnera i byłym współmałżonkiem powoduje wiele trudności. Dodatkowo niektóre z cech partnerów, szczególnie te, które przypominają poprzedni, nieudany związek, mogą przywracać wspomnienia, których osoba nie chce. Potrzeba tworzenia relacji od początku, pomimo bagażu doświadczeń jest nierzadko wyzwaniem ponad siły. Bo jak odnaleźć się w nowej relacji, kiedy strach przed powieleniem poprzednich błędów, napędzany wciąż bolesnym wspomnieniem rozstania paraliżuje i uniemożliwia wsłuchanie się w siebie? Wspólna tożsamość – cecha, która sprawia, że czujemy się pełnoprawnymi członkami rodziny - musi być w nowo założonej rodzinie tworzona na bieżąco. Wymaga to wiele uważności na drugą osobę, a także akceptacji i zrozumienia.

Czyje dzieci?

Dziecko wychowujące się w rodzinie patchworkowej może doświadczyć posiadania kilku par dziadków, co będzie wyróżniało je na tle rówieśników. Stwarza to sytuacje dla niego trudne, szczególnie kiedy znajduje się w wieku, w którym bardzo ważne jest poczucie przynależności do swojej rodziny. W takim okresie rozwojowym dzieci chcą mieć poczucie bycia częścią większej grupy, być otoczonym ciotkami, wujkami i innymi osobami. Rodzina zrekonstruowana nie może im tego zapewnić. Źródłem dodatkowego stresu są też często reakcje rówieśników, którzy nie rozumieją tego, że nie wszystkie rodziny wyglądają tak jak ich. W tych sytuacjach niezmiernie ważne jest wsparcie rodziców, szczera rozmowa i poczucie, że zawsze może na nich liczyć, nawet jeśli z jeden z nich nie jest z dzieckiem spokrewniony.

Komunikacja

Nasze doświadczenie pokazuje jak trudno jest zaakceptować to, że związek z osobą posiadającą dzieci oznacza też pewnego rodzaju związek z drugim rodzicem. W takich sytuacjach niezwykle ważna jest umiejętność komunikacji, co zazwyczaj stanowi największy problem rodzin patchworkowych. Uważne słuchanie, decydowanie się na kompromisy, uwzględnianie dobra dzieci, czasem rezygnacja z romantycznej wizji związku na rzecz pragmatycznych rozwiązań to codzienność w takich związkach. Codzienność, która może rodzić wiele złości, frustracji i sprzeciwu, ponieważ trudno jest zrezygnować z czegoś o czym się marzyło, w dodatku dla nie swoich dzieci.

Co może pomóc?

Pomimo wielu trudności z jakimi może mierzyć się rodzina zrekonstruowana, możliwe jest stworzenie satysfakcjonującego związku opartego na bliskości i zrozumieniu, w którym dzieci będą miały poczucie bezpieczeństwa. W przypadku wielu trudności dobrze sprawdza się terapia krótkoterminowa, jaką jest stosowane przez nas podejście skoncentrowane na rozwiązaniach. Zależy nam, by pomóc poszczególnym członkom rodziny nawiązać skuteczny dialog między sobą. Ważne jest wtedy poznanie swoich emocji, które często zaślepiają nas i sprawiają, że tracimy zimną krew. Spotkanie z terapeutą, gwarantujące bezpieczne warunki i brak oceny, może być świetną okazją do zastanowienia się, jak chcielibyśmy, żeby wyglądały relacje w naszej rodzinie oraz w jaki sposób to osiągnąć.