Nerwica lękowa - czym jest odrealnienie i skąd się bierze

Czujesz się jak we śnie. Jakbyś oglądał świat ze szklanej kuli, która oddziela Cię od wszystkiego, co widzisz. Czujesz swoje ciało, jednak nie tak, jak zwykle. Wydaje Ci się ono obce, a każdy swój ruch obserwujesz, jakbyś sterował manekinem, do którego ktoś Cię włożył. Czas płynie w innym tempie, a Ty jesteś nad swoim ciałem. Analizujesz każde swoje słowo, każdy swój ruch. Boisz się tych stanów, nie chcesz żeby się pojawiały, jednak pomimo wielu prób kontrolowania siebie, one nawracają.

Odrealnienie towarzyszy często najpopularniejszemu zaburzeniu o podłożu lękowym – nerwicy. Jest to taki stan, w którym pojawia się rozdźwięk pomiędzy naszymi emocjami, a tym, co przeżywamy w rzeczywistości. Uczucie lęku potęguje te stany. Co ciekawe, zdolność do racjonalnego myślenia pozostaje nienaruszona, dlatego osoby doświadczające derealizacji po pewnym czasie tracą zaufanie do swoich zmysłów. Coraz trudniej jest im oddzielić to, co nierealne od tego, co rzeczywiste.

Uczucie odrealnienia

Wiele osób cierpiących na nerwicę i doświadczających derealizacji jest przekonanych o tym, że inne osoby z otoczenia widzą, że z chorym dzieje się coś niepokojącego. To często potęguje ich wstyd, strach przed chorobą i utratą kontroli nad sobą. Prawdą jest natomiast, że to wszystko, co odczuwane jako chore, nierealne i stworzone z tysiąca trudnych emocji, nie jest dostrzegane przez otoczenie. Strach przed pojawieniem się tych stanów, liczne próby uniknięcia go, czy też doświadczenia w samotności, by nikt nie widział, nie przynoszą skutku. Mogą za to potęgować natężenie i częstotliwość pojawiania się derealizacji z powodu pojawiającego się w tych momentach lęku i innych, trudnych do przetworzenia emocji. Często też prowadzą do utraty zaufania do siebie.

Chociaż pewnie wydaje Ci się to niemożliwe, odrealnienie może minąć, kiedy obniży się poziom Twojego lęku. Pierwsze, co warto zrobić, by to osiągnąć, to przestać walczyć z odrealnieniem i postarać się je zaakceptować. Z pomocą specjalisty można nauczyć się z powrotem zaufania do swoich zmysłów, a poprzez samoobserwację zrozumieć, jak lęk wpływa na objawy. I co najważniejsze – poznać, jak przerwać tę pętlę, która nie daje spokojnie żyć.

Kiedy występują objawy derealizacji?

Przyczyny objawów odrealnienia:

• Sytuacja stresowa poprzedzająca objawy (nie musi wystąpić) albo silny i przewlekły stres.
• Trudne przeżycia z dzieciństwa oraz innych ważnych okresów rozwoju osobowości.
• Długotrwałe i intensywne przemęczenie organizmu (ekstremalne warunki pogodowe, wypadek komunikacyjny) może powodować chwilowe poczucie odrealnienia u osób zdrowych psychiczne.

Poznanie przyczyn objawów odrealnienia jest kluczowe do wdrożenia skutecznych metod psychoterapii. Nieleczona uporczywa i częsta derealizacja może prowadzić do samobójstwa.

Kiedy derealizacja staje się zagrożeniem?

Osoba cierpiąca z powodu odrealnienia, czuje się zagubiona w otaczającym świeci. Może być niebezpieczna dla siebie i innych. Derealizacja staje się zagrożeniem, gdy chory:

• Zatraca dystans pomiędzy odrealnieniem a prawdziwym życiem.
• Przestaje krytycznie patrzeć na odrealnienia, których doświadcza.
• Łatwo się dekoncentruje. Brak mu motywacji.
• Ucieka w sen od codziennych obowiązków. Zatraca poczucie czasu. 
• Nagminnie rozmyśla nad sensem życia (surrealistyczne postrzeganie świata).
• Przejawia skłonność do zachowań ryzykownych, nie widząc konsekwencji swoich czynów.

Wówczas najlepszą ścieżką jest udanie się do lekarza psychiatry.

Odrealnienie można skutecznie leczyć

Czy uczucie odrealnienia mija? Jeśli jest ono powodowane silnym przemęczeniem o podłożu fizjologicznym, najczęściej ustępuje samoczynnie. Jeśli objawy przedłużają się, należy zastosować psychoterapię dialektyczno-behawioralną lub psychoterapię akceptacji i zaangażowania. Regularne sesje terapeutyczne dają dobre i szybkie efekty. Sposobem na złagodzenie objawów derealizacji jest również leczenie farmakologiczne.