Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach - główne założenia pomocy psychologicznej w nurcie TSR

Nurt Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach został zapoczątkowany w Stanach Zjednoczonych. Oryginalna nazwa brzmi Solution Focused Brief Therapy. Korzenie terapii sięgają podejścia Miltona Eriksona, który mawiał, że „Pacjenci znają rozwiązania swoich problemów. Oni tylko nie wiedzą, że je znają."

W terapii Klient i terapeuta pracują nie tyle nad rozwiązaniem danego problemu, ale nad budowaniem rozwiązań (solving problems vs creating solutions). Terapia TSR należy do terapii ustrukturalizowanych. Metody i zasady pracy są ściśle określone. Terapeuta jest „ekspertem" od prowadzenia procesu terapeutycznego, a Klient jest „ekspertem" od swojego życia. Sesja terapeutyczna jest zatem spotkaniem dwóch „ekspertów", dwóch partnerów, których łączy wspólny cel – budowanie rozwiązań.

To co odróżnia TSR od innych modeli psychoterapeutycznych to podejście do diagnozy psychologicznej. W TSR nie diagnozuje się Klienta, gdyż problem i rozwiązanie leżą na dwóch różnych, przeciwległych końcach. Tam gdzie jest problem, nie znajdziemy rozwiązania. Tam gdzie jest rozwiązanie, problem nie występuje.

Kolejną ważną rzeczą, którą kierują się terapeuci jest tzw. filozofia centralna TSR:

• Jeśli coś działa, rób tego więcej.
• Jeśli coś nie działa, rób coś innego.
• Jeśli coś się nie zepsuło, nie naprawiaj.

Prostota tej filozofii jest urzekająca, ale jak to bywa, nie jest łatwa do stosowania w życiu. Niemniej, głęboko wierzymy w sens praktykowania, gdyż efekty i zmiany, które obserwujemy u naszych Klientów są najlepszym dowodem na jej słuszność.

TSR charakteryzuje krótkoterminowość i oszczędność, co w praktyce oznacza, stosowanie takiej ilości interwencji terapeutycznych i tylu sesji ile Klient uzna za niezbędne. Nie ma przyzwolenia na przedłużanie procesu terapeutycznego ponad to, czego potrzebuje Klient. Takie podejście działa motywująco.

TSR - dla kogo ten rodzaj terapii? Kiedy można stosować metodę TSR?

To dobre rozwiązanie dla osób dorosłych, które:

• Cierpią na niską samoocenę.
• Mają trudności w relacjach z otoczeniem.
• Borykają się z trudnościami w relacjach małżeńskich (terapia par i małżeństw).
• Są ofiarami lub sprawcami przemocy domowej.
• Pragną zmienić swój sposób funkcjonowania w wybranym obszarze życia.
• Są uzależnione lub współuzależnione (używki, hazard).
• Nie mogą poradzić sobie z traumą (utrata bliskiej osoby, choroba, wypadek komunikacyjny).
• Mają zaburzenia nastroju.
• Cierpią na nerwice.
• Nie dają sobie rady z porażką (utrata pracy, rozstanie z partnerem, rozwód).
• Zmagają się z trudami wychowania potomstwa. Szczególnie polecamy terapię z elementami programu Kids' Skills.

Zalety terapii krótkoterminowej TSR

Krótkoterminowa terapia skoncentrowana na rozwiązaniach ma wiele zalet. Najważniejsze z nich to:

• Możliwość szybkiego osiągnięcia efektów, dzięki skupieniu się na najskuteczniejszych rozwiązaniach - zamiast na problemach i deficytach.
• Koncentracja na chwili obecnej oraz na przyszłości.
• Brak konieczności analizowania przeszłości. W niej odszukuje się jedynie pozytywne momenty - w których problem nie istniał - celem wydobycia dobrych elementów.
• Patrzenie na zagadnienie z kilku perspektyw.
• Rezygnacja z poglądu, że na terapię przychodzi osoba chora lub z zaburzeniami. Stąd też i inne nazewnictwo - „klient" zamiast „pacjent".
• Praca na zasobach klienta - to on posiada niezbędne umiejętności oraz mocne strony, które pomagają wyjść z kryzysu. Postrzeganie siebie jako osoby kompetentnej do rozwikłania problemu. Co za tym idzie? Na terapeutę nie przerzuca się wskazania rozwiązania zagadnienia (on towarzyszy na drodze zmian).
• TSR pomaga odkrywać potencjał własny oraz transformować słabości w mocne strony.
• Zmiany dokonują się poprzez pozytywne wzmocnienie i budowanie poczucia wartości własnej.
• Klient kreuje wizję przyszłości, jaką chce żyć oraz stawia sobie konkretne cele, które zrealizuje za sprawą własnych możliwości.
• Docenienie faktu, że małe zmiany wywołują duże efekty.
• Relacja między psychoterapeutą i uczestnikiem terapii TSR jest partnerska.
• TSR umożliwia realizację terapii indywidualnej oraz grupowej, terapii rodzin i terapii par.

Jaka jest rola terapeuty w TSR?

Skoro to klient jest „ekspertem" od własnego życia, a do problematyki, z którą zjawia się w gabinecie nie zostaje przyszyta „łatka", jaką rolę w terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach odgrywa terapeuta? Jest on towarzyszem, mającym nieść pomoc w odkryciu i uświadomieniu sobie pozytywnej prawdy o sobie samym - jako o głównym decydencie losów swojego życia i własnej sprawczości. Terapeuta nie narzuca klientowi obszarów do przepracowania, ale podąża za jego potrzebami i celem. Razem z klientem konstruuje nową wizję pożądanej przyszłości i strategii jej realizowania. Dzięki takiemu sposobowi pracy, klient zaczyna postrzegać siebie kompetentnego do dokonywania zmian. Ma utrwalone sposoby myślenia i zachowania, które przekłada na codzienne funkcjonowanie.

Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach nie podaje gotowych rozwiązań...

... ale pomaga je konstruować. Klient zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, jakich zmian potrzebuje w życiu. Celem TSR nie jest więc samo rozwiązywanie problemów, a tworzenie ich rozwiązań.

Dlaczego TSR działa?

Terapia jest skuteczna, bo... pomaga klientowi samodzielnie działać ze swoją sprawczością tak, jak on tego potrzebuje. A wszelkie niezbędne zasoby ma już w sobie - musi je tylko dostrzec i wyzbyć na powierzchnię.