Niekontrolowane wybuchy złości - jak sobie z nimi poradzić?

Każdy z nas odczuwa złość. Często emocję tę nazywa się negatywną. Jednak naszym zdaniem podział na emocje pozytywne i negatywne wprowadza niepotrzebne ich wartościowanie. Z punktu widzenia zdrowia psychicznego każda emocja ma znaczenie. Można powiedzieć, że jest jak znak drogowy, który wskazuje nam, co w danej chwili może być dla organizmu pożądane. W pewien sposób każda emocja jest po to, by zmotywować nas do określonych zachowań. Chociaż odczuwanie złości nie jest przyjemne, wierzymy, że ma ono swoją wartość.

Często kiedy czujemy złość, wydaje nam się, że jest to jedyne uczucie istniejące w danej chwili. Zazwyczaj bywa jednak tak, że musiało ją coś spowodować. Powodów naszej złości można wymieniać wiele, od trudnych sytuacji w pracy, nieporozumień w związku, po korki uliczne czy hałas. Warto jednak zauważyć, że zazwyczaj przed uczuciem złości pojawiają się inne emocje, z którymi trudno nam sobie poradzić i dopiero wtedy ogarnia nas złość. To wszystko sprawia, że dla tylu osób jest to tak trudna, a zarazem często odczuwana emocja. Kryć się może pod nią wiele innych, takich jak irytacja, zniecierpliwienie, czy też bezradność lub strach. Wynika z tego, że złość jest skomplikowaną emocją, której warto przyjrzeć się dokładniej, a wtedy zauważy się, że jest ona szeroką kategorią, w którą wpisać można bardzo różne, inne emocje – zauważa Kamila Kalbarczyk, psycholog, terapeuta Talk&Solve.

Czy złość jest potrzebna?

Paul Ekman, badacz emocji, zauważył, że złość jest jedną z sześciu emocji uniwersalnych. Oznacza to, że występuje niezależnie od kultury, w której żyjemy, a jej ekspresja jest rozpoznawalna dla wszystkich ludzi. Z ewolucyjnego punktu widzenia bardzo istotną funkcją, jaką pełni złość, jest mobilizacja organizmu do działania. To dzięki złości jesteśmy w stanie wyznaczać granice, egzekwować ich respektowanie, czy też upominać się o swoje. Uważa się, że właśnie dzięki temu, że złość pomaga zadbać o siebie i odnaleźć się w świecie społecznym, emocja ta przetrwała do dziś. 

Co jednak w sytuacjach, kiedy nasza złość staje się problemem?

Istnieje jednak taki rodzaj złości, który zalewa nasze życie. Pojawia się ona natychmiastowo i jest bardzo intensywna, a ponieważ odczuwanie jej powoduje dyskomfort, chcemy ją jak najszybciej rozładować. W takich sytuacjach trudno radzić sobie z nią w konstruktywny sposób. Klienci przyznają często, że odczuwana przez nich złość jest tak silna, że nie pozwala w racjonalny sposób ocenić sytuację. Sprawia ona, że człowiek czuje się bezradny wobec drzemiącej w nim emocji. Odczucie to potęguje fakt, że osoby mające problem ze swoją złością, robią pod jej wpływem rzeczy, których po czasie żałują.

Przeżywanie złości powoduje nieprzyjemne konsekwencje nie tylko dla otoczenia, ale też dla osoby przeżywającej i wyładowującej się na innych. Chociaż może brzmieć to jak paradoks, to właśnie osoby nam najbliższe najbardziej cierpią z powodu zachowań powodowanych złością. Ciągłe kłótnie, krzyki, wybuchy złości izolują od tych, na których najbardziej nam zależy. A sytuacja izolacji, bezradności może rodzić frustrację i kolejne wybuchy złości.

Jak radzić sobie ze złością?

Warto dać sobie szansę na uważne, pełne troski przyjrzenie się swojej złości. Dzięki zrozumieniu tej trudnej emocji można sprawić, że przestanie ona nas obezwładniać. Pomocnym rozwiązaniem może być wizyta u terapeuty, która daje możliwość lepszego poznania drzemiącej w nas emocji. Dzięki bezpiecznym warunkom, jakich można doświadczyć w gabinecie terapeutycznym, łatwiej jest rozpoznać jaką ważną dla nas informację niesie złość. Trudno w codziennym życiu znaleźć sytuację, w której w atmosferze bezpieczeństwa, akceptacji i bez negatywnych konsekwencji można skupić się na swoich odczuciach związanych z przeżywaniem złości. Bardzo istotne jest również, by wspólnie z psychologiem zastanowić się, jakie potrzeby staram się moją złością zrealizować, o co za jej pomocą walczę i czego się obawiam.

Innym ważnym aspektem, który może pomóc rozwiązać problem nadmiernej złości jest to, jak osoba sobie z nią radzi. Ponieważ w naszym podejściu to klient jest „ekspertem" od swojego życia, szczególną wagę przykładamy do tego, jak kiedyś radził sobie z tą emocją i czym mógłby zastąpić toksyczną złość teraz. Interesuje nas to, jakie sposoby zastąpienia złości mogłyby być najbardziej efektywne u konkretnego klienta, który zwraca się do nas z prośbą o pomoc.

Warto pamiętać, że za złością kryją się nasze potrzeby. To ich realizacja jest bardzo ważna i niezwykle pomocna w radzeniu sobie z tą trudną, ale niezmiernie ważną dla nas emocją.