Interwencja kryzysowa - psychologiczne wsparcie w kryzysie życiowym

Człowiek w naturalny sposób dąży do zachowania równowagi emocjonalnej. Oznacza to, że kiedy w sytuacji zagrażającej odczuwa napięcie, motywuje go ono do podjęcia działań mających zniwelować to uczucie. Często na podstawie przeszłych doświadczeń wie, że uda mu się przywrócić stan równowagi. Jednak w pewnych sytuacjach zagrożenie jest tego rodzaju, że nie może sobie z nim poradzić za pomocą znanych sposobów. Wtedy właśnie doświadcza kryzysu. Chociaż wydarzenia wywołujące kryzys mogą być bardzo różne i zależą od właściwości indywidualnych, zauważa się, że często są to przeżycia związane z utratą bliskiej osoby, poczucia bezpieczeństwa, czy też zagrożenia poczucia tożsamości.

Czy da się uniknąć kryzysu?

W życiu każdego z nas mogą zdarzyć się sytuacje, wobec których poczujemy się bezsilni, ogarnie nas bezradność, poczucie braku sensu życia, obezwładni nas smutek lub strach. Kryzysowymi nazywa się nagłe sytuacje, które sprawiają, że nasze życie zmienia się nie do poznania i czujemy, że nie mamy na to wpływu. Przyjmuje się, że osoba znajduje się w kryzysie jeśli wydarzenia życiowe wywołują w niej taki stan emocjonalny, który uniemożliwia znalezienie wyjścia z trudnej sytuacji i uwolnienie się od intensywnie doświadczanych emocji. Ważna jest świadomość, że kryzys może spotkać każdego, nawet w najbardziej nieoczekiwanym momencie. Pojawia się wtedy pytanie: co dalej?

Etapy przeżywania kryzysu

Uważa się, że doświadczanie kryzysu następuje w określonym porządku:

1. Jednostka reaguje na sytuację zagrażającą zwiększonym napięciem i stosuje nawykowe sposoby rozwiązywania problemu.
2. Jeśli sposoby te nie przynoszą rozwiązania problemu i zagrożenie trwa, napięcie wzrasta i następuje dezorganizacja funkcjonowania. Jednostka ponownie próbuje zastosować te same sposoby i znowu nie udaje jej się poradzić sobie z zagrażającą sytuacją.
3. Nadal rośnie napięcie. Powoduje ono zwiększenie mobilizacji sił organizmu. W tym momencie możliwe jest, że człowiek zastosuje nowe metody rozwiązania i rozwiąże problem, może też zmienić jego ocenę i w wyniku tego przestać uważać problem za wymagający rozwiązania. W niektórych przypadkach może zrezygnować z jego rozwiązania.
4. Jeśli osoba nie rozwiązała problemu, nie zmieniła jego oceny, ani nie zrezygnowała z rozwiązywania go, napięcie rośnie do „punktu załamania" i może nastąpić dezorganizacja osobowości.

W wyniku doświadczenia skrajnie zagrażających sytuacji może dojść do wykształcenia się PTSD. Stres traumatyczny (PTSD), to bardzo silny stres, który wywołuje poważne zmiany w sferze emocjonalnej, motywacyjnej, fizjologicznej a także zmiany w zachowaniu. Wydarzenia traumatyczne, takie jak, m.in. śmierć bliskiej osoby, zagrożenie utraty życia lub zdrowia, gwałt, wypadek, przewlekła choroba, są szczególnym rodzajem wydarzeń życiowych, które oddziałują na dalszy rozwój człowieka.

Warto pamiętać, że pomoc w formie interwencji kryzysowej może zostać udzielona na każdym z etapów przeżywania kryzysu. Niezmiernie ważne, żeby jak najszybciej zwrócić się o pomoc do psychologa, ponieważ zwiększa to szanse na odbudowanie równowagi emocjonalnej i powrót do funkcjonowania sprzed wystąpienia kryzysu, co jest głównym celem tej formy pracy z klientem.

Czym jest interwencja kryzysowa?

Interwencja kryzysowa to specjalna forma pomocy psychologicznej, która jest udzielana osobie, u której przeżywana sytuacja kryzysowa jest spostrzegana jako sytuacja traumatyczna i grozi dezorientacją psychiczną. Jest aktywnym oddziaływaniem, polegającym na pomocy klientowi w uporaniu się ze stanem emocjonalnym, który uniemożliwia mu poradzenie sobie z daną sytuacją. Istotne jest, by była przeprowadzana przez doświadczonego specjalistę, który dzięki swojej empatii i zrozumieniu jest w stanie udzielić wsparcia oraz towarzyszyć klientowi w tym trudnym momencie. Niezmiernie ważny jest też czas udzielania pomocy. Ponieważ kryzys wiąże się z zakłóceniem równowagi pomiędzy możliwościami jednostki a wymaganiami otoczenia i prowadzi do zaburzenia równowagi emocjonalnej, interwencja powinna zostać przeprowadzona możliwie jak najszybciej. Najważniejsze w interwencji kryzysowej jest to, aby zapewnić osobie w kryzysie poczucie bezpieczeństwa, zmniejszyć poziom lęku i udzielić wparcia emocjonalnego, a także pomóc w opracowaniu strategii radzenia sobie.

Jak radzić sobie w kryzysie?

W trudnych sytuacjach pomocne okazuje się wsparcie bliskich. Dzięki rodzinie i przyjaciołom wiele osób jest w stanie poradzić sobie z sytuacjami, które początkowo wydawały im się końcem świata. Warto zdawać sobie sprawę, że w kryzysie nawet wspólne milczenie może nieść wsparcie. Bardzo ważne jest też, aby osoba w kryzysie otrzymała profesjonalną pomoc psychologiczną. Pomocnym rozwiązaniem może być skorzystanie z interwencji kryzysowej, która jest formą pomocy doraźnej i skoncentrowanej na aktualnym stanie klienta.