Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne u osób dorosłych

Niektórzy z nas mają swoje małe obsesje, inni kompulsje - nie przechodź pod drabiną bo przyniesie Ci to nieszczęście, ciasto mieszam zawsze zgodnie z wskazówkami zegara, zawsze po wyjściu z mieszkania zastanawiam się, czy zamknąłem je na klucz; mamy swoje rytuały i zwyczaje, którymi się kierujemy - pozwala to nam na odnalezienie rutyny i spokoju w codziennych czynnościach, daje poczucie bezpieczeństwa. Co jednak w sytuacji, gdy nasze obsesje i kompulsje stają się źródłem problemów, a ich obecność nie przynosi poczucia bezpieczeństwa, zaś wzmacnia błędne koło lęku?

Czym są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?

OCD (z j.angielskiego zaburzenia obsesyjno-kompulsywne) charakteryzuje się obecnością obsesji oraz/lub kompulsji. Są to dwa odrębne obszary, na które trzeba patrzeć osobno.
Obsesje to myśli, przekonanie, impulsy czy obrazy (związane np. z przemocą, zarazkami, czystością, skrzywdzeniem kogoś), które cechują się powtarzalnością i natarczywością. Można opisać je jako niechciane myśli, które wtargnęły do świadomości, powodując cierpienie i wpływając na jakość naszego życia. Mogą być one odczuwane jako bezsensowne, odrzucające, nieakceptowalne dla osoby, która mimo swoich wysiłków nie może powstrzymać tych myśli od ciągłego nawracania, nie jest w stanie ich stłumić ani zignorować.

Kompulsje są zaś powtarzającymi się czynnościami celowymi (najczęściej spotykane to mycie rąk, układanie rzeczy, odmawianie modlitw, powtarzanie słów, liczenie), które wykonywane są w sposób zrytualizowany, konkretny. Mogą być one formą odpowiedzi na obsesje pojawiające się w głowie człowieka - osoba podejmuje kompulsywne działania, aby zredukować dyskomfort spowodowany przez natrętne myśli.

Skąd bierze się OCD?

Przyczyny obecności zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych są różne. OCD może być wynikiem uwarunkowań i czynników genetycznych, trudnych doświadczeń życiowych (powtarzających się lub mających miejsce raz), przeżyć z dzieciństwa, funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego lub nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki chemicznej naszego mózgu (np. nadaktywności niektórych jego obszarów).
Podstawową genezą występowania OCD jest jednak lęk, zaś obsesje i kompulsje, jak wspomniane wyżej, są odpowiedzią na występowanie owego lęku.

OCD u osób dorosłych

U osób dorosłych symptomy OCD bywają stałe, obsesje i kompulsje przyjmują swój kształt i pozostają takie przez dłuższy czas (lub mogą w ogóle się nie zmienić). Co ciekawe, wystąpienie zaburzenia po raz pierwszy w wieku dorosłym, zwłaszcza po osiągnięciu 35. roku życia, jest bardzo rzadko występującym zjawiskiem. U większości osób pierwsze oznaki OCD pojawiają się w wieku nastoletnim lub nawet wcześniej; według danych statystycznych zaburzenie przejawia się wcześniej u mężczyzn niż kobiet. Nie wiemy czy jest to spowodowane uwarunkowaniami kulturowymi czy biologicznymi.
Początkowo dorosłe osoby z OCD radzą sobie z obsesjami i kompulsjami, opierając się nim, zdając sobie sprawę z ich niedorzeczności. Najczęściej jednak, wraz z upływem czasu i wzrostem dyskomfortu przynoszonego przez impulsy, poddają się im. Jest to wynikiem wysokiego poziomu lęku oraz komfortu, jaki przynoszą kompulsywne zachowania.

Tak jak wspomniane, osoby z zaburzeniami często zdają sobie sprawę z tego jak przesadne czy nielogiczne są ich kompulsje. Cierpienie i problemy z funkcjonowaniem obecne przy OCD często nie są wynikiem samego zaburzenia, lecz właśnie świadomości człowieka o owej irracjonalności swoich myśli bądź zachowań, przy jednoczesnej niemożności ich wyeliminowania.

Gdzie szukać wsparcia?

Wsparcia w radzeniu sobie z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi i leczeniu najlepiej poszukać u specjalistów. Psychologowie, psychoterapeuci oraz psychiatrzy mają świadomość, jak trudno funkcjonować osobie z OCD i są przygotowani do tego, aby Ci pomóc. Farmakoterapia (leczenie za pomocą leków) połączona z psychoterapią to zazwyczaj idealny złoty środek, uznawany za najbardziej efektywny przy leczeniu wielu różnych zaburzeń, także obsesyjno-kompulsywnych.
Jednak, co może zaskoczyć, według badań okazuje się, że z tych dwóch rzeczy to właśnie terapia jest ważniejszym czynnikiem, mocno wspierającym zdrowe funkcjonowanie osoby z OCD.

Jeśli obawiasz się zasięgnąć pomocy lub odczuwasz wstyd, lęk z powodu swoich problemów, nie musisz się martwić. Wszyscy wyżej wymienieni specjaliści są właśnie po to, by pomóc Ci zmierzyć się ze swoimi trudnościami. Nie zostaniesz oceniony, gdyż osoby z wiedzą na temat zaburzeń mają świadomość, że obsesje oraz kompulsje nie są zależne od Ciebie zaś ty przychodzisz do nich zasięgnąć pomocy i wsparcia.