Praca zdalna a kondycja psychiczna pracowników

Wiele osób w dobie pandemii odczuwa lęk i strach o swoje zdrowie, o rodzinę i najbliższych. Wielu z nich żyje w ciągłym stresie i niepokoju o to, co będzie dalej, jak będzie wyglądała ich przyszłość. Wielu musi pracować zdalnie, przeorganizowując zupełnie czas i miejsce pracy, zmieniając swój rytm dnia i łącząc obowiązki zawodowe z domem. Taka rzeczywistość spotkała wielu z nas i często nie zastanawiamy się nawet, jak ona wpływa na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne. Tymczasem warto przeanalizować jak praca zdalna wpływa na kondycję psychiczną pracowników, aby móc racjonalnie o siebie zadbać w tym trudnym dla nas czasie.

Praca zdalna – kompletna dezorganizacja czy większy komfort dla pracownika?

Dawniej praca zdalna była przywilejem i marzeniem wielu osób, na który nie każdy mógł sobie pozwolić. Dziś, z powodu pandemii, w wielu firmach jest koniecznym przymusem. Jakie są negatywne strony home office?

Work-life balance- czy istnieje?

Praca zdalna niewątpliwie wiąże się z zacieraniem granic pomiędzy obowiązkami zawodowymi a prywatnym życiem. Wielu pracodawców nie do końca rozumie fakt, że praca zdalna, tak jak stacjonarna, powinna odbywać się w ustalonych ramach czasowych i daje sobie ciche przyzwolenie na kontaktowanie się i zlecanie pracownikom zadań poza ich godzinami pracy. Zgodnie z wynikami przeprowadzonej przez Gumtree.pl ankiety 42% rodaków pracujących home office uważa, że granice między ich życiem rodzinnym a zawodowym zacierają się. Choć z biegiem czasu widać pewną poprawę, nadal postępuje w ten sposób aż 65% polskich pracodawców, przy czym 27% z nich robi tak regularnie.

Koncentracja uwagi

Problemem w pracy home office jest też konieczność skupienia się na wykonywanych obowiązkach zawodowych gdy za ścianą głośno bawią się dzieci, przychodzą do rodzica, chcąc mu coś pokazać, pochwalić się. Czasem rodzinom trudno wygospodarować osobny pokój dla mamy i dla taty podczas pracy i muszą go dzielić razem z wymagającymi uwagi małymi dziećmi. Może rozpraszać nas też pracujący zdalnie obok nas partner, bałagan w pokoju, walające się po mieszkaniu brudne rzeczy do prania czy sterta naczyń do umycia w kuchni. Problemem jest to, że nasz mózg o wiele bardziej się męczy, gdy skupia się na kilku zadaniach w tym samym czasie. A zatem te same zadania, który wykonywaliśmy w biurze przez 8 godzin, w domu mogą zająć nam znacznie dłużej, nawet cały dzień. W efekcie po całodniowej ciężkiej pracy jesteśmy bardzo zmęczeni, a do tego mamy wrażenie, że niewiele zrobiliśmy. Co więcej, konieczność siedzenia dłużej przed ekranem komputera także negatywnie wpływa na zdolność skupienia się na wykonywanym zadaniu. W efekcie 17% ankietowanych pracowników ma problemy z koncentracja uwagi podczas pracy zdalnej.

Poczucie osamotnienia

Jesteśmy istotami stadnymi i to naturalne, że potrzebujemy utrzymywać relacje społeczne. Szczególnie w tym trudnym dla nas czasie, gdy media zalewają nas coraz bardziej tragicznymi informacjami z kraju i ze świata, wywołując strach, lęk, frustrację i obawę o zdrowie własne i najbliższych. Tymczasem home office przyczynia się do tego, że nie spotykamy się, tak jak kiedyś, ze współpracownikami i przełożonymi. Izolacja społeczna wpływa na pogorszenie się relacji, brakuje nam kontaktu z drugim człowiekiem, rozmowy, po prostu fizycznego bycia z kimś. Czujemy się odosobnieni, większość czasu przebywamy w domu, w tych samych czterech ścianach. Zgodnie z wynikami badań, aż co ósma ankietowana osoba (12%), która pracuje zdalnie, zmaga się z poczuciem osamotnienia.

Poczucie przynależności w firmie

Pracując codziennie z własnego domu z dnia na dzień czujemy mniejszą przynależność do zespołu i firmy. Osłabia się nasze przekonanie, że realnie uczestniczymy w życiu firmy i razem z innymi współpracownikami dążymy do wspólnego dla nas celu. Z dnia na dzień czujemy się coraz mniej ważni w pracy. Tracimy kontakt z biurową rzeczywistością. W efekcie jesteśmy mniej zaangażowani w swoją pracę, osłabia się nasza motywacja i zdolność do wychodzenia z inicjatywą własną. Miejsce pracy buduje bowiem pewną atmosferę, hierarchię, rytuały, które mają swoje znaczenie, bo budują poczucie przynależności i wspólnoty. W kształtowaniu poczucia przynależności do zespołu ogromną rolę odgrywają liderzy i kierownicy. Mogą oni bowiem być empatyczni i wspierający, organizować regularne, w godzinach pracy spotkania grupowe online, podczas których panuje zasada, że wszyscy włączamy kamerki. Ważne, aby podczas wideorozmów pracownicy czuli się dobrze i pewnie, by mogli spełnić swoją potrzebę „wygadania się" i otwarcie powiedzieć, z czym mają problemy i co przychodzi im trudniej. Należy unikać takich sytuacji, podczas których pracownicy doszliby do wniosku, że spotkania online służą głównie po to, aby ich kontrolować.

Praca zdalna to niewątpliwie zaburzenie starego porządku, dotychczasowych rytuałów. Musimy przeorganizować swój rytm pracy, z wielu rzeczy zrezygnować, wiele też zmienić. Wymaga to od nas dużej elastyczności i adaptacji do nowych warunków. Okazuje się bowiem, że nagle nie musimy się ładnie ubierać i malować do pracy, bo i tak nikt nas nie będzie widział. Nie zapominajmy jednak, że to, jak czujemy się ze sobą w danym stroju, w makijażu czy bez, z zegarkiem na ręku czy bez, wpływa na naszą gotowość i zaangażowanie w pracę. Spróbujmy zatem zrobić wszystko, aby poczuć się „jak w pracy".

Pozytywne aspekty pracy zdalnej

Omawiając wpływ pracy zdalnej na kondycję psychiczną pracowników nie sposób pominąć też pozytywnych aspektów home office. Dla wielu pracowników, szczególnie tych w wieku 25 – 34 lat, praca zdalna oznacza bardziej komfortowe warunki i możliwość spędzenia większej ilości czasu z rodziną i bliskimi. Co więcej, aż 44% ankietowanych uznało, że home office może chronić pracowników przed wypaleniem zawodowym. Praca zdalna niewątpliwie jest także korzystna dla introwertyków, którzy nie lubią przebywać wśród ludzi i znacznie lepiej czują się w swoim domowym zaciszu. Średnio co drugi pracownik dostrzega zatem pozytywne aspekty home office.

Podsumowując można stwierdzić, że praca zdalna ma zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na kondycję psychiczną pracowników. Wiele zależy od danej osoby, jej indywidualnych cech osobowości, potrzeb, motywów, sytuacji rodzinnej, rozkładu mieszkania itp. Nie bez znaczenia jest tutaj także osoba pracodawcy, która, niezależnie od trybu zdalnego czy stacjonarnego, może dbać o dobry i wspierający kontakt z każdym pracownikiem oraz budować pozytywne relacje w zespole. W pracy zdalnej może to okazać się trochę trudniejsze niż do tej pory, ale nie jest niemożliwe. Coraz więcej pracodawców zaczyna dostrzegać zagrożenia jakie wynikają z home office i wpływ tych zagrożeń na kondycję pracowników, jednak realne i systematyczne wspieranie podwładnych niestety nie jest jeszcze standardem polskich organizacji. Wiele firm prowadzi jednak badania dotyczące zaangażowania pracowników i poczucia satysfakcji z wykonywanej przez nich pracy. Pozostaje zatem mieć nadzieje, że badania te przyczynią się do poprawy samopoczucia podwładnych i rozwoju organizacji.