Negatywne skutki pracoholizmu

Pracowitość jest bardzo pożądaną i godną podziwu cechą. Co więcej, aby osiągnąć sukces w dzisiejszych czasach, trzeba odznaczać się niezwykłą pracowitością, ambicją, umiejętnością podejmowania kluczowych decyzji, kreatywnością oraz szybkością i elastycznością myślenia lub po prostu mieć szczęście. Niestety coraz częściej mamy do czynienia z zacieraniem się granicy między pracą a domem, rodziną i odpoczynkiem. Przeprowadzone przez serwis Praca.pl badania wskazują na fakt, że 37% ankietowanych twierdzi, że pracuje co najmniej za dwie osoby. Praca nierzadko wiąże się z frustracją i stresem, a nadmierne przeciążenie obowiązkami znacznie zmniejsza jej efektywność. Chroniczne przepracowywanie się może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia, a w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do śmierci.

Kogo dotyka przepracowanie?

Przepracowanie często dotyka osób, które mają wysokie i dobrze płatne stanowiska, obarczone ogromnym stresem i napięciem. Takie osoby bardzo dużo pracują, nierzadko zaniedbując przez to inne sfery swojego życia, rodzinę, dzieci i przyjaciół. Wielu z nich długo nie zauważa negatywnych konsekwencji takiego trybu życia skutecznie wypierając z podświadomości niewygodne fakty. Uważają, że praca daje im tylko korzyści. Pracoholikami często stają się też osoby, które mają duże osiągnięcia, a uprzednio były nieśmiałe i niepewne swojej wartości. Czują się one dowartościowane, doceniane i podziwiane za swój sukces zawodowy i są w stanie zrobić wiele, aby tego nie stracić, ponieważ głównie na tym opierają swoją samoocenę. W wyniku długotrwałego przeciążenia i frustracji mogą znacznie podupaść na zdrowiu. Na drugim biegunie są osoby piastujące niskie i mało płatne stanowiska, które są zmuszane do brania nadgodzin przez swoich pracodawców. Osoby te decydują się na taki tryb życia z obawy i lęku przed utratą pracy i środków do życia. Mając nierzadko duże rodziny i kredyt na głowie wybierają nadgodziny, rezygnują z urlopów i świąt, zabierają swoje zawodowe obowiązki do domu, zaniedbując dzieci, rodzinę, obowiązki domowe, życie towarzyskie, swoje zainteresowania i hobby. Nie czują oni satysfakcji ze swojej pracy, często są wypaleni zawodowo, a efektywność wykonywanej przez nich pracy znacznie spada.

Negatywne skutki przepracowania

Przepracowanie zwykle objawia się dość niewinnie. Mamy drobne problemy ze zdrowiem, kręgosłupem, przeziębiamy się, nie możemy się skoncentrować, skarżymy się na nadmiar obowiązków i brak snu. Po długim i męczącym dniu pracy przychodzimy do domu i zamiast skupić się na rodzinie i odpoczynku planujemy kolejny dzień, myślimy o zawodowych obowiązkach, nie potrafimy się odprężyć i zrelaksować, mamy trudności z zaśnięciem, śni nam się praca, budzimy się w środku nocy a rano jesteśmy jeszcze bardziej zmęczeni. Nierzadko nie kojarzymy tego jednak bezpośrednio z pracoholizmem. W miarę upływu czasu jesteśmy coraz bardziej rozdrażnieni, poirytowani, reagujemy zbyt mocno i nieadekwatnie do sytuacji. Odczuwamy chroniczne zmęczenie i znaczny spadek energii. Narastająca frustracja i zdenerwowanie sprzyja zaniedbywaniu obowiązków domowych, konfliktom w rodzinie, powoduje osłabienie relacji i więzi. Co więcej, znacznie spada nasza zdolność koncentracji uwagi na wykonywanej czynności. Rutynowe działania zajmują nam znacznie więcej czasu, popełniamy coraz więcej pomyłek i błędów, a powierzane nam zadania coraz częściej są wykonywane nieprawidłowo, co negatywnie odbija się na wynikach firmy. Musimy poprawiać wykonane przez nas czynności, a niska efektywność powoduje konieczność nieustannego wydłużania czasu pracy, zostawania coraz dłużej po godzinach i skrajnego wyczerpania. Jesteśmy coraz bardziej źli na siebie i na całą sytuację, narasta niezadowolenie z siebie, spada poczucie własnej wartości, a stres odbiera nam resztki radości i energii. Błędne koło zamyka się i jeśli go nie przerwiemy w odpowiednim momencie, skutki mogą okazać się groźne dla naszego zdrowia, a nawet życia. Należą do nich:

• nieprawidłowe nawyki żywieniowe i związane z nimi zaburzenia odżywiania lub nadwaga,
• wrzody żołądka,
• wyczerpanie emocjonalne i fizyczne,
• zawroty głowy,
• nagłe i niespodziewane omdlenia, zasłabnięcia,
• podwyższone ciśnienie krwi, zawał i udar, choroby wieńcowe,
• nerwica, stany lękowe,
• uzależnienia od alkoholu lub narkotyków,
• zła kondycja organizmu,
• a w skrajnych przypadkach samobójstwo z przepracowania karo-jisatsu lub popularna w Japonii śmierć z przepracowania nazywana karoshi.

Jak zapobiegać przepracowaniu?

Jeśli zauważasz u siebie podobne symptomy, najlepsze co możesz zrobić to:

• postawić wyraźną granicę między pracą a życiem prywatnym i odpoczynkiem. Czasem bywa to bardzo trudne, gdy nasz szef oczekuje od nas coraz więcej i więcej,
• być asertywnym i otwarcie mówić o swojej potrzebach, w tym o potrzebie odpoczynku i czasu wolnego,
• porozmawiać szczerze ze swoim szefem. Pełna uprzejmości i szacunku rozmowa oraz pokazanie mu, jak nadmiar pracy wpływa na naszą efektywność może trochę zmienić jego podejście. Jeśli jednak nie zmieni, czasem trzeba zastanowić się, co jest dla nas ważniejsze, zdrowie i dobrostan czy praca? Czy jest sens pracować w takiej firmie? Może warto poszukać innej pracy?,
• nauczyć się właściwie odpoczywać, tak, aby w czasie wolnym nie myśleć o pracy i skutecznie redukować napięcia. Często pomaga przebywanie wśród zieleni na łonie natury, kontakt ze zwierzętami, dotlenienie się,
• skupić się na sobie. Zacznij robić to, co lubisz. Może to być relaksująca kąpiel, chodzenie po górach, pływanie, sport czy granie w gry planszowe. Cokolwiek, co sprawia Ci przyjemność. Dzięki temu odzyskasz energię do życia,
• jeśli czujesz, że samodzielnie nie poradzisz sobie w tej sytuacji, skorzystaj ze wsparcia psychologa.

Podsumowując warto wspomnieć, że nie należy bagatelizować negatywnych konsekwencji przepracowania, ponieważ mogą one zagrażać naszemu zdrowiu, a nawet życiu. Jeśli zauważysz u siebie lub bliskiej osoby symptomy pracoholizmu spróbuj pomóc samemu sobie i bliskiemu, aby nie zapracował się na śmierć.