Agresja jako objaw depresji u dzieci

Depresja dotyka zarówno dzieci jak i dorosłych. Z roku na rok cierpi na nią coraz więcej osób. Szacuje się, że około 2 procent dzieci choruje na depresję. Dwukrotnie częściej są to dziewczynki niż chłopcy. W Polsce leczy się na tą chorobę ponad 8 tysięcy dzieci i młodzieży. Co więcej, wiele wskazuje na to, że odsetek ten jest znacznie zaniżony, ponieważ dzieci nie są poprawnie diagnozowane lub też ich rodzice nie zauważają problemu i nie zgłaszają się na konsultację psychiatryczną. Coraz więcej dzieci i nastolatków decyduje się też na odebranie sobie życia. Statystyki są przerażające – samobójstwo jest jedną z trzech najczęstszych przyczyn śmierci wśród nastolatków.

Objawy depresji u dzieci

Depresja u dzieci i młodzieży może objawiać się trochę inaczej niż u dorosłych, dlatego nierzadko jest mylona z innymi jednostkami chorobowymi. Młodzi ludzie, podobnie jak dorośli, doświadczają takich symptomów jak:

-długotrwałe obniżenie nastroju, smutek, przygnębienie,
-niepokój, zamartwianie się, wewnętrzne napięcie, zdenerwowanie,
-frustracja,
-apatia,
-pesymistyczne widzenie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości,
-przekonanie o bezsensowności życia, poczucie beznadziejności,
-drażliwość, nerwowość, impulsywność,
-chwiejność nastroju,
-brak siły i energii, poczucie zmęczenia, męczliwość,
-niechęć do realizowania codziennych obowiązków, pracy, wstania z łóżka, brak dbałości o higienę i wygląd zewnętrzny,
-rezygnacja i zaniedbanie dotychczasowych zainteresowań, hobby i pasji,
-zaniżone poczucie własnej wartości i samoocena,
-brak wiary we własne siły i możliwości,
-nieadekwatne poczucie winy,
-nadmierny perfekcjonizm lub krytycyzm w stosunku do siebie,
-wycofywanie się z relacji interpersonalnych, izolacja społeczna,
-dolegliwości psychosomatyczne (np. bóle głowy, brzucha, wymioty, biegunki), nerwobóle,
-problemy z koncentracją uwagi, pamięcią, nauką, osłabienie zdolności intelektualnych, częstsze absencje w szkole i pracy, gorsze wyniki w nauce,
-zaburzenia snu (problemy z zasypianiem, częste budzenie się),
-zaburzenia łaknienia (brak apetytu, niechęć do jedzenia lub nadmierne objadanie się),
-ucieczka świat alternatywny (np. w świat gier, Internetu, własnej wyobraźni),
-autodestrukcyjne zachowania (samookaleczenia, uzależnienia od alkoholu, narkotyków itp.),
-zainteresowanie tematyką śmierci, myśli i próby samobójcze.

Różnica polega na tym, że dzieci i młodzież oprócz standardowych, opisanych powyżej symptomów często są rozdrażnieni, drażliwi i przejawiają różnorodne zachowania agresywne, buntownicze i destrukcyjne. Objawy te nie są jednak kryterium diagnostycznym depresji. Z tego powodu depresja u dzieci nierzadko jest mylona z zaburzeniami zachowania i nadpobudliwością psychoruchową (ADHD).

Agresja jako objaw depresji

W klasyfikacji ICD 10 i DSM IV nie ma mowy o agresji jako kryterium diagnostycznym depresji. Tymczasem osoby doświadczające problemów z radzeniem sobie ze złością znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zachorowalności na tą chorobę. Co więcej, dzieci cierpiące na depresję nierzadko odczuwają złość, wściekłość, są drażliwe, nerwowe i wybuchowe. Często przejawiają zachowania agresywne, które mogą być skierowane na zewnątrz lub wewnątrz, czyli na siebie, poprzez np. samookaleczanie się. Ich złość, gniew i wściekłość możemy porównać do aktywnego wulkanu. Na zewnątrz nic nie zapowiada wielkiego zagrożenia, które drzemie w środku i szuka swojego ujścia. W pewnym momencie nie wytrzymuje i wybucha. Wściekłość, złość, gniew i furia są częścią depresji. Agresja może być jej objawem, który często bagatelizujemy. Może ona być skierowana na zewnątrz i przejawiać się u dzieci i młodzieży pod postacią przemocy fizycznej lub psychicznej wobec rówieśników, destrukcji i buntu, może też być skierowana wewnątrz i przejawiać się w formie zachowań autodestrukcyjnych, takich jak samookaleczanie, odmawianie jedzenia czy próby samobójcze. W związku z tym nierzadko dzieci chorujące na depresję mają błędną diagnozą. Zdarza się bowiem, że depresja bywa bowiem mylona z zaburzeniami zachowania lub nadpobudliwością psychoruchową.

Objawy depresji u dzieci i młodzieży są zbliżone do symptomów tej choroby u dorosłych. U dzieci częściej dominuje jednak rozdrażnienie i zachowania agresywne. Dlatego należy zwracać uwagę na wszelkie zmiany w zachowaniu nastolatków i nie bagatelizować pierwszych symptomów zwiastujących możliwość wystąpienia choroby.